“Pırasa” kelimesini duyduğunuzda aklınıza ilk olarak özellikle kış aylarında popüler olan ve birçok yemeği zenginleştiren lezzetli ve sağlıklı sebze gelir. Büyük, genellikle parlak mor çiçek topları nedeniyle birçok çiçek yatağında bulunabilen çeşitli süs allium türleri bununla yakından ilişkilidir. Aşağıdaki makalede onları nasıl ekeceğinizi, bakımını yapacağınızı ve diğer bitkilerle akıllıca birleştireceğinizi öğrenebilirsiniz.
Bahçede süs sarımsaklarını nasıl eker ve bakımını nasıl yaparsınız?
Süs soğanı tam güneş alan ve kuru bir yerin yanı sıra iyi drenajlı, humus bakımından zengin toprak gerektirir. Ekim zamanı eylül-kasım ayları arasıdır. Bitkileri yalnızca gerektiğinde sulayın ve düzenli olarak kompostla gübreleyin. Harcanmış sapları ve kurumuş yaprakları yalnızca tamamen kuruduklarında kesin.
Köken ve dağıtım
Allium bitkileri dünyanın her yerinde bulunur ve türlerin büyük çoğunluğu dünyanın kuzey yarım küresinde bulunur. Karışık ve kayın ormanlarında yabani olarak yetişen yabani sarımsak (Allium ursinum) dahil olmak üzere yalnızca birkaç tür Almanya'ya özgüdür. Süs sarımsağı ise yabani formlarının geniş bozkırlarda ve dağlarda yetiştiği Orta Asya'dan geliyor. İlk bitkiler Haçlılarla birlikte Avrupa'ya geldi ve kısa süre sonra manastırların bahçelerinde, daha sonra da yazlık bahçelerinde yerini aldı. Ticari olarak temin edilebilen yaklaşık 35 türün çoğunluğu özel olarak yetiştirilmiş melezlerdir. Ancak İran pırasası (Allium aflatunense) ve yıldız top pırasası (Allium christophii) gibi türler de oldukça popülerdir.
Kullanım
Süs soğanı türleri arasında çoğunlukla saf faydalı bitkiler olarak yetiştirilen soğanların (Allium cepa) yanı sıra sarımsak (Allium sativum), pırasa (Allium ampeloprasum veya porrum) ve frenk soğanı (Allium schoenoprasum) da bulunur.. Hepsi yaklaşık 950 farklı türü içeren geniş Allium ailesine aittir. Süs sarımsağı, yenilebilir olsa da, faydalı bitkilerden farklı olarak çarpıcı çiçeklerinden dolayı sadece sınır bitkisi olarak kullanılır.
Görünüş ve büyüme
Süs soğanları, türüne ve çeşidine bağlı olarak 150 santimetreye kadar yüksekliğe ulaşan soğan çiçekleri olarak adlandırılır. Ancak mavi dilli pırasa (Allium nevskianum) gibi bazı türler önemli ölçüde daha küçük kalıyor ve ortalama 12 ila 15 santimetre yüksekliğe sahip. Popüler dev pırasa (Allium giganteum) en etkileyici yüksekliğe ulaşır.
Tüm soğan çiçekleri gibi süs soğanı da ilkbaharda soğanlarından filizlenir. Ancak bitkinin toprak üstü kısımları (yapraklar ve çiçek sapları) çiçeklenme ve tohum olgunlaşmasından sonra ölür, soğan ise yer altı depolama organı olarak toprakta kışı geçirir ve bir sonraki baharda yeniden filizlenir. Büyüme mevsimi genellikle yaklaşık üç ila dört ay sürer.
yapraklar
Soğan genellikle uzun, yapraksız bir çiçek sapı ve uzun, dar ve çoğunlukla sapsız yapraklar üretir. Çiçek sapı ayrıca filizlenme sırasında sapı korumayı amaçlayan bir bract ile çevrelenmiştir. Ancak şaft büyüdükçe ve güçlendikçe çabuk kurur.
Çiçeklenme ve çiçeklenme zamanı
Süs sarımsak türlerinin çoğu Mayıs ve Haziran ayları arasında çiçek açar, ancak geç çiçeklenen çeşitler de ticari olarak mevcuttur. Büyük çiçek şemsiyeleri tipik olarak, birçok küçük bireysel çiçeğin, çapı 25 santimetreye kadar olan göz alıcı çiçek salkımları oluşturacak şekilde bir araya toplandığı küresel bir şekle sahiptir. Süs sarımsak çeşitlerinin büyük çoğunluğu mor tonlarında çiçek açar, ancak bazı çeşitler beyaz, pembe, kırmızı, sarı ve hatta mavi çiçeklerle öne çıkar.
Ayrıca taze buketlerde süs sarımsak çiçekleri kullanıldığı gibi aylarca dayanabilen kuru buketlerde de kullanılır.
Meyveler
Süs sarımsağı, yüksek nektar içeriği nedeniyle arılar, bombus arıları, kelebekler ve diğer böcekler için popüler bir besin bitkisidir. Bunlar çiçekleri döller ve bunun üzerine kapsül meyveleri oluşur. Bunlar minik, küresel, siyah tohumlar içerir.
Süs sarımsağı zehirli midir?
Süs soğanı çiçek bahçesine özel olarak süs bitkisi olarak ekilse de tıpkı akrabaları gibi toksik değildir ve hatta mutfakta birçok şekilde kullanılabilir. Soğanlar, yapraklar ve hatta çiçekler salatalarda, güveçlerde veya baharat olarak kullanılabilir, ancak bu bitkinin tadı elbette yenilebilir soğanlar ve geleneksel pırasa kadar yoğun ve lezzetli değildir. daha çok çiçeklerin güzelliği ve daha az aroma. Narin çiçekler, salatalarda ve diğer yemeklerde yenilebilir bir dekorasyon olarak çok hoş görünüyor.
Pırasa ve diğer Allium türlerinin daha yüksek dozlarda dört ayaklı arkadaşlar için zehirli olması nedeniyle yalnızca köpeklerin pırasa yemesine izin verilmiyor. Bitkinin, ağırlıklı olarak soğanda konsantre halde bulunan bileşenleri, dört ayaklı dostların kırmızı kan hücrelerini parçalayabilmektedir. Bu arada, tavşan ve kobay gibi kemirgenler de dahil olmak üzere diğer birçok hayvan içgüdüsel olarak soğan bitkilerinden kaçınır.devamını oku
Hangi konum uygundur?
Neredeyse tüm süs sarımsak türleri tam güneşe ve kuru bir yere ihtiyaç duyar. Sonuçta yabani formlar Asya'nın kuru bozkırlarından ve taşlık dağlık bölgelerinden geliyor ve burada genellikle çok açıkta ve çorak yerlerde yetişiyorlar.devamını oku
Yer
Allium türleri genellikle diğer çiçeklerin mücadele ettiği bahçe yerlerinde gelişir. Toprak iyi drenajlı, kuru, humusça zengin ve mümkün olduğunca gevşek olmalıdır. Süs soğanı ıslaklığa veya aşırı neme tahammül edemez, burada hızla çürür ve ölür. Ampulleri lalelerin de yetiştiği yerlere dikin. Ağır, killi yüzeyler uygun değildir.
Süs soğanlarını doğru şekilde dikmek
Allium soğanlarını uygun bir yere dikin, ancak önce toprağın buna göre gevşetilmesi ve gerekirse iyileştirilmesi gerekir. Örneğin tınlı toprak kaba kum ve kompostla iyileştirilebilir, böylece yağmur suyu daha iyi tahliye edilir. Dikim çukuru soğanın yüksekliğinin yaklaşık üç katı kadardır. Sonunu kökler aşağı bakacak şekilde ektiğinizden emin olun. Herhangi bir zemin çalışması sırasında ampullere zarar vermemek için ekim yerlerini bir çubuk veya benzeri bir şeyle işaretleyin.devamını oku
Ekim yapmak için en iyi zaman hangisidir?
Soğanları Eylül ve Kasım ayları arasında erken dikmek ve mümkünse ilk donlardan önce kök salmaları idealdir. Bunun tek istisnası, 'Purple Sensation' gibi erken filizlenen süs sarımsak çeşitleridir; bu türler için erken ekim tarihi aynı zamanda çok erken sürgünlere neden olur - (geç) don nedeniyle donma riski vardır.
Doğru ekim mesafesi
Ekim mesafesi süs sarımsaklarının türleri ve çeşitleri arasında değişiklik gösterir ve esas olarak ilgili büyüme yüksekliğine ve genişliğine bağlıdır. Yaklaşık bir metre yüksekliğe kadar büyüyen 'Globemaster' çeşidinin yataklara yaklaşık 20 santimetre mesafede dikilmesi gerekiyor. Bu nedenle metrekare başına 24 ila 26 bitkiden oluşan gruplar planlayabilirsiniz. Hatta dev süs soğanı bitki başına 40 santimetreye kadar alana ihtiyaç duyar (metrekare başına 10 ila maksimum 20 bitki), kısa ama oldukça geniş mavi dilli pırasa da 20 ila 25 santimetrelik bir mesafe gerektirir.
Ekim
Süs sarımsakları, olgun tohum kapsüllerinden alabileceğiniz veya mağazalardan satın alabileceğiniz tohumlar kullanılarak da çok iyi bir şekilde çoğ altılabilir. Ekim için ideal zaman Mart'tan Nisan'a kadardır, çünkü soğuk çimlenme makinesinin on santigrat derecenin altındaki sıcaklıklara sahip bir aşamaya ihtiyacı vardır. Soğuk uyarısı, sıcaklıklar daha sonra yükselir yükselmez çimlenme engelini ortadan kaldırır. Tohumları doğrudan iyi hazırlanmış bir yatağa ekin, kompostu saksı toprağına karıştırın. İki tohumu yaklaşık bir santimetre derinliğinde bir ekim çukuruna yerleştirin ve üzerlerini yalnızca gevşek bir şekilde toprakla örtün. Bitkilerin çok kalabalık olmaması için gerekirse daha sonra iğneleme.devamını oku
İlerleme
Elbette süs sarımsakları evdeki pencere kenarında da yetiştirilebilir, ancak bu proje birkaç nedenden dolayı gereksizdir. Bir yandan bitkiler çimlendikten sonra çok hızlı büyürler ve aynı hızla çiçek açarlar. Öte yandan tohumların kapalı alanda çimlenmesi zordur. Bunu yapmak için yapmanız gerekenler
- sonbaharda hasat edilen tohumları kışın nemli ve sıcak bir yerde saklayın
- düzenli olarak havalandırın ve küf olup olmadığını kontrol edin
- Aralık / Ocak'tan itibaren sekiz hafta boyunca buzdolabının sebze bölmesinde saklayın
- ve Mart ayından itibaren yalnızca tohum saksılarına ekim yapın
Tohumları yaz hasadından hemen sonra doğrudan yatağa ekerseniz daha kolay olacaktır, böylece gelecek baharda çimlenip büyüyebilirler. Tohumları kendi başınıza hasat etmenize bile gerek yok (Amazon'da 4,00 €): Süs soğanlarının konumu ve büyüme koşulları doğru olduğu sürece kendi kendine ekme eğilimi yüksektir.
Süs soğanlarını sulamak
Kuru bölgelerden gelen bitkiler aşırı nemi tolere edemediğinden süs soğanlarının ek sulamaya ihtiyacı yoktur. Ancak bitkilerin çok az suya ihtiyacı olsa bile kurumamaları gerekiyor.
Süs soğanlarını uygun şekilde gübreleyin
Bunun yerine güzel çiçekler için gübre şarttır. Humus veya kompost çok uygundur ve ekim sırasında doğrudan ekim çukuruna eklenir. İlkbaharda kompost veya kendi kendine yapılan bitki gübresi ile daha fazla gübreleme yapılır; ısırgan otu ve karakafes gübresi karışımı özellikle uygundur.
Süs soğanlarını doğru şekilde kesin
Kurumuş ve solmuş süs soğanlarını hiçbir durumda çok erken kesmemelisiniz, çünkü bitkinin toprak üstü kısımlarında bulunan besinler soğan tarafından emilir ve gelecek yıl filizlenmek için gereklidir. Bu nedenle yaprakları yalnızca tamamen kuruduğunda kesin. Çiçek salkımlarını daha da uzun süre ayakta bırakabilirsiniz, çünkü solmuş olsalar bile hala çekici görünüyorlar. Ancak tohum başlarını bırakıp bırakmamak sizin kararınızdır: Süs soğanının hiçbir durumda tohuma gitmesini istemiyorsanız kesmek mantıklıdır.devamını oku
Süs soğanlarını çoğ altın
Süs sarımsağını kendi başınıza çoğ altmak çok kolaydır. Bunun için tohumları veya her bir soğanın ürettiği yavru soğanları kullanabilirsiniz. Damızlık soğan olarak da bilinen bu sürgünler doğrudan ana soğanın üzerinde gelişir ve sonbaharda ondan kolaylıkla ayrılıp ayrı olarak dikilebilir. Bunu yapmak için bitkinin toprak üstü, yere yakın kısımlarını kesin ve taze soğanları zarar vermeden dikkatlice kazın. Damızlık soğanlar kalın, dolgun ve beyaz ise üremeye uygundur.devamını oku
hardy
Süs sarımsağının her türü dayanıklı değildir, bu nedenle kışı farklı şekilde geçirirler. Donmaya dayanıklı çeşitlerin sonbaharda kesilmesi ve çalılarla kaplanması gerekirken, dayanıklı olmayan soğanların kazılıp kış boyunca serin ve karanlık bir yerde saklanması gerekir. Donmaya karşı hassas olan birkaç türün, sonbaharda serin mahzene yerleştirdiğiniz ve ilkbaharda tekrar temizlediğiniz bir saksıda yetiştirilmesi genellikle daha kolaydır.devamını oku
Zararlılar
Tüm Allium türleri gibi süs sarımsağı da genellikle büyük soğan sineğinin (Merodon equestris) saldırısına uğrar. Buna ek olarak, büyük soğan sineği gibi soğanın üzerine yumurtalarını bırakan iki sinek türü daha vardır: Eumerus tuberculatus ve Eumerus strigatus. Kurtçuklar yumurtadan çıktıktan sonra soğan onlar için yiyecek görevi görür, yenir ve sonunda çürür. Çürük taze soğanları asla kompostun içine atarak yayılmasını önleyin. Bir yerde istila oluşmuşsa aynı yere yeni soğan dikmeyin.
Sinekler havuçları sevmediklerinden, havuç otu kaynatma ile düzenli olarak sulanarak uzak tutulabilirler. Soğanın daima havuçla birlikte yetiştirilmesi gerektiği ilkesini mutfak bahçesinden zaten biliyoruz.
Siyah kurt aynı zamanda soğanın tadına bakmayı da severken, yaprak bitleri ve salyangozlar bitkinin toprak üstü kısımlarıyla ziyafet çekme eğilimindedir.
Süs soğanı açmıyor, ne yapmalıyım?
Özellikle büyük süs alyum türleri sadece birkaç yıl sonra tembelleşme eğilimindedir. Bu genellikle düzenli gübreleme ile giderilebilecek bir besin eksikliğinden kaynaklanır. Ancak bu işe yaramazsa başka nedenler gündeme gelir. İlkbaharda kuraklık, haşere istilası, nem ve buna bağlı olarak çürüyen soğanlar çiçeklenme eksikliğinin olası nedenleridir.
Bazen sonbaharda ampulleri kazıp bahçede yeni, muhtemelen daha uygun bir yere dikerek yerini değiştirmek yardımcı olabilir. Bunu yapmak için, gelecek baharda yeni sürgünlerin canlanması için kazılan malzemeyi kompost ve boynuz talaşıyla iyice karıştırın.
İpucu
Süs soğanını düzenli olarak ezilmiş yumurta kabuğuyla beslerseniz daha da güzel çiçek açacaktır.
Türler ve çeşitler
Dünya çapında çok sayıda çeşidi bulunan süs sarımsağının 900 civarında farklı türü vardır. Evinizin bahçesi için en güzellerini burada bir araya getirdik.
- Mor top sarımsak 'Mor Duygu' (Allium aflatunense): 90 santimetreye kadar yüksekliğe, çapı on santimetreye kadar çiçek topları
- Altın pırasa 'Jeannine' (Allium moly): gölgeli yerler için parlak altın sarısı, düz çiçek salkımları, 35 santimetre yüksekliğe kadar
- Garnet top sarımsak (Allium atropurpureum): şarap kırmızısı çiçek rengi, 80 santimetreye kadar büyüme yüksekliği
- Mavi süs sarımsağı (Allium caeruleum): Mart ayından itibaren çok erken çiçeklenme dönemi, yılan otu mavisi çiçek rengi
- Yıldız top pırasa (Allium christophii): 40 santimetreye kadar büyüme yüksekliği, 25 santimetreye kadar ametist renkli çiçekler
- Beyaz Mavidil Pırasa 'Fildişi Kraliçesi' Allium (karataviens). Büyüme yüksekliği 25 santimetreye kadar, beyaz çiçek topları ise 15 santimetreye kadar
- Dev pırasa 'Büyükelçi' (Allium giganteum): 200 santimetreye kadar büyüme yüksekliği, mor-mor çiçek topları
- Dev pırasa 'Globemaster' (Allium giganteum): 200 santimetreye kadar büyüme yüksekliği, mor-mor çiçek topları
- Beyaz dev pırasa 'Everest Dağı' (Allium giganteum): 120 santimetreye kadar büyüme yüksekliği, yeşil-beyaz çiçek topları
- Cüce süs soğanı (Allium oreophilum): 15 santimetreye kadar büyüme yüksekliği, halı benzeri büyüme, karmin pembe çiçekler
- Gül sarımsak (Allium ostrowskianum): 25 santimetreye kadar büyüme yüksekliği, büyük, karmin pembesi çiçek topları
- Leylak sarımsağı (Allium pulchellum): Temmuz ve ağustos ayları arasındaki geç çiçeklenme dönemi, 40 santimetreye kadar yükseklik, çok sayıda leylak renginde çiçekler
- Yabani sarımsak (Allium ursinum): ayrıca gölgeli yerler için yabani sarımsak, 30 santimetreye kadar büyüme yüksekliği, beyaz çiçekler
